آب

(١۵١) آب با چهار شرط چیز نجس را پاک مى‌‌کند: اول: مطلق باشد، پس آب مضاف مانند گلاب و عرق بید، چیز نجس را پاک نمى‌‌کند. دوم: پاک باشد.

سوم: وقتى چیز نجس را مى‌‌شویند آب مضاف نشود، مگر اینکه قبل از مضاف شدن‌‌، چیز نجس پاک شده باشد و آب هم بو یا رنگ یا مزه نجاست را نگرفته باشد.

چهارم: بعد از آب کشیدن چیز نجس، عین نجاست یا چیزى که نجس شده و پاک نشده است در آن نباشد. و پاک شدن چیز نجس با آب قلیل یعنى آب کمتر از کر شرط‌‌هاى دیگرى هم دارد که بعداً گفته مى‌‌شود.

(١۵٢) ظرفى که به غیر بول نجس شده اگر یک مرتبه شسته شود پاک مى‌‌شود حتى اگر با آب قلیل باشد بنا بر اقوى‌‌؛ ولى ظرفى را که سگ لیسیده یا از آن‌‌، آب یا چیز مایع دیگر خورده‌‌، اظهر این است که اگر با خاک ممزوج با آب، خاک‌‌مالى شود، و بعد از آن دو مرتبه با آب قلیل، یا یک مرتبه با آب کر یا جارى شسته شود کافى است. و احوط آن است که قبل از همه اینها با خاک تنها خاک‌‌مالى شود. و همچنین ظرفى را که آب دهان سگ در آن ریخته شود بنا بر احتیاط باید پیش از شستن خاک‌‌مال کرد‌‌.

(١۵٣) اگر دهانه ظرفى که سگ دهن زده، تنگ باشد و به راحتى نشود آن را خاک‌‌مال کرد، چنانچه ممکن‌‌است باید پارچه به چوبى بپیچند و به وسیله آن‌‌، خاک را درون آن ظرف بمالند‌‌، و در غیر این صورت پاک شدن ظرف اشکال دارد‌‌، ولى ممکن است خاک‌‌مالى را با حرکت دادن شدیدِ خاک ممزوج با آب در همه اطراف داخل ظرف انجام داد‌‌.

(١۵۴) ظرفى را که خوک از آن چیز مایع بخورد‌‌، با آب قلیل بنا بر احتیاط باید هفت مرتبه شست و در کر و جارى نیز بنا بر احتیاط واجب هفت مرتبه باید شست‌‌، و بنا بر اظهر لازم نیست آن را خاک‌‌مال کنند، و نیز بنا بر احتیاط واجب لیسیدن خوک مانند آب خوردن آن است‌‌.

(١۵۵) اگر بخواهند ظرفى را که به شراب نجس شده با آب قلیل آب بکشند‌‌، بنا بر احتیاط باید سه مرتبه بشویند‌‌، ولى بنا بر اقوى شستن یک مرتبه کافى است‌‌.

(١۵۶) کوزه‌‌اى که از گل نجس ساخته شده و یا آب نجس در آن فرو رفته اگر در آب کر یا جارى بگذارند، به هر جاى آن که آب برسد پاک مى‌‌شود. و اگر بخواهند باطن آن هم پاک شود، باید بخشکانند و بعد به قدرى در آب کر یا جارى بگذارند که آب به تمام آن فرو رود و احتیاط مستحب این است که دو مرتبه بلکه سه مرتبه در آب به همین صورت قرار دهند، مخصوصاً اگر به شراب و یا مردن موش بزرگ صحرایى نجس شود‌‌.

(١۵٧) ظرفى را که به غیر بول نجس شده با آب قلیل به دو صورت مى‌‌توان آب کشید‌‌:

اول: آن که بنا بر اقوى یک مرتبه از آب پر کنند و خالى کنند‌‌.

دوم: یک بار قدرى آب در آن بریزند‌‌، و آب را طورى در آن بگردانند که به جاهاى نجس آن برسد و بیرون بریزند‌‌.

و اگر به بول نجس شده باشد این کار را دو بار انجام دهند‌‌.

(١۵٨) اگر ظرف بزرگى مثل پاتیل و خمره نجس شود، چنانچه یک مرتبه آن را از آب پر کنند و خالى کنند بنا بر اظهر پاک مى‌‌شود‌‌؛ و همچنین است اگر یک مرتبه از بالا آب در آن بریزند، به طورى که تمام اطراف آن را بگیرد‌‌؛ و باید آبى که ته آن جمع مى‌‌شود بیرون آورند.

(١۵٩) اگر مِس نجس و مانند آن راآب کنند وآب بکشند ظاهرش پاک مى‌‌شود.

(١۶٠) تنورى که به بول نجس شده است، اگر دو مرتبه از بالا آب در آن بریزند به طورى که تمام اطراف آن را بگیرد پاک مى‌‌شود. و در غیر بول اگر بعد از برطرف شدن نجاست یک مرتبه به دستورى که گفته شده آب در آن بریزند کافى است. و بهتر است که گودالى ته آن حفر کنند تا آب‌‌ها در آن جمع شود و بیرون بیاورند‌‌، بعد آن گودال را با خاک پاک پر کنند‌‌.

(١۶١) اگر چیز نجس را بعد از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه در آب کر یا جارى فرو برند که آب به تمام جاهاى نجس آن برسد، پاک مى‌‌شود؛ و احتیاط واجب آن است که فرش و لباس و مانند اینها را اگر با آب قلیل شسته شود طورى فشار یا حرکت دهند که آب داخل آن خارج شود.

(١۶٢) اگر بخواهند چیزى را که به بول نجس شده با آب قلیل آب بکشند، چنانچه یک مرتبه آب روى آن بریزند و از آن جدا شود، و در صورتى که بول در آن چیز نمانده باشد، یک مرتبه دیگر آب روى آن بریزندپاک مى‌‌شود، ولى در لباس و فرش و مانند اینها باید بعد از هردفعه فشار دهند تا غُساله آن بیرون آید (‌‌و غساله آبى است که معمولا در وقت شستن و بعد از آن‌‌، از چیزى که شسته مى‌‌شود خود به خود یا به وسیله فشار مى‌‌ریزد‌‌)‌‌.

(١۶٣) اگر چیزى به بول پسر شیرخوارى که غذاخور نشده نجس شود، چنانچه یک مرتبه آب روى آن بریزند که به تمام جاهاى نجس آن برسد پاک مى‌‌شود و شستن و فشار دادن آن لازم نیست‌‌؛ و بنا بر احوط باید شیر کافر و شیر نجس و شیر غیر پسر نیز نخورده باشد‌‌؛ و احوط این است که به وسیله آب ریختن خود بول از بین برود یا اینکه قبلا خشک شده باشد‌‌.

(١۶۴) اگر چیزى به غیر بول نجس شود، چنانچه بعد از برطرف کردن نجاست یک مرتبه آب روى آن بریزند و از آن جدا شود پاک مى‌‌گردد. و نیز اگر در دفعه اولى که آب روى آن مى‌‌ریزند نجاست آن برطرف شود و بعد از برطرف شدن نجاست هم آب روى آن بیاید پاک مى‌‌شود. و اگر با آب قلیل چیزى را مى‌‌خواهند پاک کنند بهتر این است که دو مرتبه آن را بشویند ولى در هرصورت لباس و مانند آن را باید فشار دهند تا غساله آن بیرون آید.

(١۶۵) اگر حصیر نجس را که با نخ بافته شده در آب کر یا جارى فرو برند، بعد از برطرف شدن عین نجاست اگر آب به همه جاى نجس رسیده باشد پاک مى‌‌شود. و اگر با آب قلیل آب بکشند در هردفعه که شسته مى‌‌شود، بنا بر احوط باید غساله را خارج کنند.

(١۶۶) اگر ظاهر گندم‌‌، برنج‌‌، صابون و مانند اینها نجس شود‌‌، به وسیله آب قلیل یا فروبردن در آب کر و جارى پاک مى‌‌شود؛ و اگر باطن آنها نجس شود با آب قلیل ظاهر آنها پاک مى‌‌شود ولى باطن آنها پاک نمى‌‌شود، مگر اینکه در کر یا جارى به قدرى بماند که آب به باطن آنها نفوذ کند یعنى آب به هرجایى از باطن که یقین دارد نجاست به آنجا رسیده بود، برسد‌‌؛ و بنا بر احوط باید آب مطلق به باطن آنها برود نه آب مضاف‌‌، و قبلا آنها را براى تطهیر باطن خشک کنند‌‌.

(١۶٧) اگر انسان شک کند که آب نجس به باطن صابون رسیده یا نه‌‌، باطن آن پاک است‌‌.

(١۶٨) اگر ظاهر برنج و گوشت یا چیزى مانند اینها نجس شده باشد، چنانچه آن را در ظرفى بگذارند و یک مرتبه آب روى آن بریزند و خالى کنند پاک مى‌‌شود، و ظرف آن هم پاک مى‌‌گردد. ولى اگر بخواهند لباس یا چیزى را که فشار لازم دارد در ظرفى بگذارند و آب بکشند، باید بعد از آن که آب روى آن مى‌‌ریزند آن را فشار دهند و ظرف را کج کنند، تا غساله‌‌اى که در آن جمع شده بیرون بریزد.

(١۶٩) لباس نجسى را که به نیل و مانند آن رنگ شده اگر در آب کر یا جارى فرو برند و آب پیش از آنکه به واسطه رنگ پارچه مضاف شود به تمام آن برسد‌‌، آن لباس پاک مى‌‌شود اگر چه موقع فشار دادن‌‌، آب مضاف یا رنگین از آن بیرون آید‌‌. و همچنین است در شستن با آب قلیل با سایر شرایط‌‌.

(١٧٠) اگر لباسى را در آب کر یا جارى آب بکشند و بعد مثلا لجن در آن ببینند، چنانچه احتمال ندهند که جلوگیرى از رسیدن آب کرده‌‌، آن لباس

پاک است‌‌.

(١٧١) اگر بعد از آب کشیدن لباس و مانند آن، خرده گِل یا اشنان در آن دیده شود پاک است‌‌؛ ولى اگر آب نجس به باطن گل یا اشنان رسیده باشد ظاهر گل و اشنان پاک و باطن آنها نجس است (‌‌اشنان گیاهى است که در شستشو استفاده مى‌‌شود‌‌)‌‌.

(١٧٢) هرچیز نجس، تا عین نجاست را از آن برطرف نکنند پاک نمى‌‌شود، ولى اگر بو یا رنگ نجاست در آن مانده باشد اشکال ندارد، پس اگر خون را از لباس برطرف کنند و لباس را آب بکشند و رنگ خون در آن بماند پاک مى‌‌باشد‌‌؛ اما چنانچه به واسطه بو یا رنگ یقین کنند یا احتمال دهند که ذره‌‌هاى نجاست در آن چیز مانده‌‌، نجس است‌‌.

(١٧٣) حناى نجس را اگر به سر یا ریش ببندند‌‌، بعد از شستن ریش و سر، رنگ آن پاک است‌‌. و آنچه از اجزاء کوچک آن باقى بماند‌‌، بعد از شستن‌‌، ظاهر آنها پاک مى‌‌شود.

(١٧۴) اگر نجاست بدن را در آب کر یا جارى برطرف کنند، بدن پاک مى‌‌شود و بیرون آمدن و دوباره در آب رفتن لازم نیست.

(١٧۵) غذاى نجسى که لاى دندان‌‌ها مانده‌‌، اگر آب در دهان بگردانند و به تمام غذاى نجس برسد پاک مى‌‌شود در صورتى که یقین کند آب مطلق به همه جاى نجس رسیده، با تعدد در آنچه تعدد در آن لازم است.

(١٧۶) اگر موى سر و صورت را با آب قلیل آب بکشند‌‌، بنا بر احتیاط واجب باید فشار دهند که غساله آن جدا شود اگر چه محتاج به تعدد شستن نباشد در صورتى که آب در لابلاى موها فرو رفته باشد‌‌.

(١٧٧) اگر جایى از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بکشند‌‌، اطراف آن جا که متصل به آن است و معمولا موقع آب کشیدن آن جا نجس مى‌‌شود‌‌، با پاک شدن جاى نجس پاک مى‌‌شود‌‌؛ و در صورتى که بیش از یک مرتبه باید شسته شود‌‌، آب دوم باید به تمام جاهایى که آب اول رسیده و با آن نجس شده بود برسد؛ و همچنین است اگر چیز پاکى را پهلوى چیز نجس بگذارند و روى هر دو آب بریزند. پس اگر براى آب کشیدن یک انگشت نجس، روى همه انگشت‌‌ها آب بریزند و آب نجس به همه آنها برسد، بعد از پاک شدن انگشت نجس، تمام انگشت‌‌ها پاک مى‌‌شوند.

(١٧٨) چیز نجسى را که عین نجاست در آن نیست‌‌، اگر زیر شیرى که متصل به کر است یک دفعه بشویند‌‌، پاک مى‌‌شود‌‌؛ و نیز اگر عین نجاست در آن باشد‌‌، چنانچه عین نجاست آن‌‌، زیر شیر یا به وسیله دیگر برطرف شود و آبى که از آن چیز مى‌‌ریزد بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد‌‌، با آب شیر پاک مى‌‌گردد‌‌. امّا اگر آبى که از آن مى‌‌ریزد در اول زمان اتصال‌‌، بو یا رنگ یا مزه نجاست گرفته باشد‌‌، باید به قدرى آب شیر روى آن بریزند تا در آبى که از آن جدا مى‌‌شود بو یا رنگ یا مزه نجاست نباشد‌‌.

(١٧٩) اگر چیزى را آب بکشد و یقین کند پاک شده و بعد شک کند که عین نجاست را از آن برطرف کرده یا نه، چنانچه موقع آب کشیدن متوجه برطرف کردن عین نجاست بوده، آن چیز پاک است‌‌؛ و اگر متوجه برطرف کردن عین نجاست نبوده بنا بر احتیاط واجب باید دوباره آن را آب بکشد، مگر آن که احتمال بدهد که بعد از علم به نجاست متوجه بوده که باید عین را برطرف نماید.

(١٨٠) زمینى که آب روى آن جارى نمى‌‌شود‌‌، اگر نجس شود‌‌، با آب قلیل پاک نمى‌‌گردد بلکه فقط ظاهر آن پاک مى‌‌شود‌‌. و زمینى که روى آن شن یا ریگ باشد‌‌، چون آبى که روى آن مى‌‌ریزند از آن جدا شده و در شن و ریگ فرو مى‌‌رود‌‌، با آب قلیل پاک مى‌‌شود‌‌، اما زیر ریگ‌‌ها نجس مى‌‌ماند‌‌.

(١٨١) زمین سنگفرش و آجرفرش و زمین سختى که آب در آن فرو نمى‌‌رود‌‌، اگر نجس شود‌‌، با آب قلیل پاک مى‌‌گردد‌‌، ولى براى اخراج غساله باید به قدرى آب روى آن بریزند که جارى شود‌‌. و چنانچه آبى که روى آن ریخته‌‌اند از سوراخى بیرون رود همه زمین پاک مى‌‌شود‌‌. و اگر بیرون نرود جایى که آب‌‌ها جمع مى‌‌شود نجس مى‌‌ماند‌‌، و براى پاک شدن آنجا باید گودالى حفر کنند‌‌، که آب در آن جمع شود؛ بعد آب را بیرون بیاورند و گودال را با خاک پاک پر کنند‌‌.

(١٨٢) اگر ظاهر سنگ نمک و مانند آن نجس شود‌‌، با آب کمتر از کر هم پاک مى‌‌شود.

(١٨٣) اگر از شکر آب شده نجس، قند بسازند و در آب کر یا جارى بگذارند پاک نمى‌‌شود.