بچه‌‌اى که بالغ نشده شرعاً نمى‌‌تواند در مال خود تصرف کند و نشانه بالغ شدن یکى از سه چیز است. بنا بر این هریک از این سه نشانه به تنهایى علامت بلوغ و رسیدن به حد تکلیف شرعى است:
١ ـ روییدن موى درشت در زیر شکم بالاى عورت.
٢ ـ بیرون آمدن منى، در خواب یا بیدارى با اختیار یا بى اختیار.
٣ ـ تمام شدن پانزده سال قمرى در مرد و تمام شدن نُه سال قمرى در زن.
(١٧٨٩) روییدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها بعید نیست که نشانه بلوغ باشد.
(١٧٩٠) روییدن مو اگر به سبب معالجه و استعمال دارو باشد، بنابراظهر نشانه بلوغ نیست مگر آن که معالجه از قبیل تقویت و تفریحات باشد که در رشد قوه بدنى مؤثر است.
(١٧٩١) اگر بچه ممیزى که بلوغ او نزدیک است ادعاى بلوغ به احتلام کرد، قبول آن بدون بینه و قسم خالى از وجه نیست، و همچنین است اگر دو نفر عادل خبر دهند، یا علم و یا اطمینان نزدیک به علم حاصل شود.
(١٧٩٢) شخص سفیه و همچنین کسى که حاکم شرع او را به علتى از تصرف در اموالش منع کرده باشد، نمى‌‌توانند در مال خود تصرف نمایند، ولى تصرفات غیرمالى آنها اشکالى ندارد، و شخص سفیه، عقدهایش با اجازه ولىّ صحیح است، و نیز مى‌‌تواند در اجراى صیغه عقد، وکیل دیگرى شود.
(سفیه کسى است که مال خود را در کارهاى غیر عقلایى و بیهوده صرف مى‌‌کند و در تدبیر امور مالى و اصلاح آن، عقل او کمتر از مردم متعارف مى‌‌باشد).
(١٧٩٣) کسى که گاهى عاقل و گاهى دیوانه است، تصرفى که در هنگام دیوانگى در مال خود مى‌‌کند صحیح نیست.
(١٧٩۴) انسان در مرضى که به آن از دنیا مى‌‌رود، بنا بر اقرب مى‌‌تواند هرمقدار از مال خود را که بخواهد به مصرف خود و عیال و مهمان و کارهایى که اسراف شمرده نمى‌‌شود برساند، و نیز اگر مال خود را به کسى ببخشد یا ارزانتر از قیمت بفروشد یا اجاره دهد، صحیح است.