(١۵۵٩) کسى که موقع رؤیت شدن هلال ماه شوال بالغ، عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست، باید براى خودش و کسانى که نان‌‌خور او هستند، به ازاى هرنفر یک صاع طعام (تقریباً سه کیلو) از گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها، از چیزهایى که خوراک بیشتر مردم است، به مستحق بدهد و اگر پول یکى از اینها را هم بدهد کافى است ولى احتیاط مستحب این است که زکات فطره را از گندم یا جو یا خرما یا کشمش بدهد و یا پول یکى از اینها را حساب کند.
(١۵۶٠) کسى که مخارج سال خود و خانواده‌‌اش را ندارد و کسبى هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و آنان را تهیه کند، فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.
(١۵۶١) کسى که فقط به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) گندم و مانند آن دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد و چنانچه افرادى تحت تکفّل داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد، مى‌‌تواند به قصد فطره، آن یک صاع را به یکى از این افرادبدهد و او هم به‌‌همین قصد به‌‌دیگرى بدهد و همین‌‌طور ادامه‌‌دهند تا به‌‌نفرآخر برسد، و بهتر است نفر آخر چیزى را که مى‌‌گیرد به کسى بدهد که از خودشان نباشد.
(١۵۶٢) کسى که خرج سال خود، و خانواده‌‌اش را دارد، فقیر نیست و دادن زکات فطره بر او واجب است، و کسى که فعلاً خرج سال را ندارد، ولى به تدریج به دست مى‌‌آورد ومصرف مى‌‌کند، اگر غیر از آنچه خرج مى‌‌کند، با قرض کردن و مانند آن بتواند زکات فطره را بدهد به طورى که نظم امور او برهم نخورد و موجب حرج و اجحاف نباشد، بنابراحتیاط واجب باید زکات فطره
را بدهد.
(١۵۶٣) انسان باید فطره کسانى را که در غروب شب عید فطر نان خور او حساب مى‌‌شوند بدهد، کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر، ولى زنى که ناشزه شده و از تمکین شوهر خوددارى مى‌‌کند، اگر نان خور او حساب نشود، فطره او بر شوهر واجب نیست.
(١۵۶۴) اگر کسى را که نان خور اوست و در شهر دیگر است وکیل کند که از مال او فطره خود را بدهد، چنانچه اطمینان داشته باشد که فطره را مى‌‌دهد، لازم نیست خودش فطره او را بدهد.
(١۵۶۵) فطره کسى که پیش از برآمدن هلال ماه شوال مهمان شخص دیگرى شده است بر میزبان واجب است، به شرط آن که براى خوردن غذا به منزل او آمده باشد، ولو بعداً مانعى پیش آید که نتواند غذا صرف کند، اما اگر وقت رؤیت هلال، غذایى براى کسى هدیه بفرستد، در صورتى که این گونه هدیه مستمر نبوده و صدق نان خور یا مهمان بر او نکند، فطره او بر هدیه دهنده واجب نیست، هر چند با مال او افطار کرده باشد.
(١۵۶۶) اگر کسى موقع غروب شب عید فطر دیوانه یا بیهوش باشد، زکات فطره بر او واجب نیست، ولى اگر یکى از افراد تحت تکفّل او در این موقع دیوانه یا بیهوش باشد، فطره او بر ولىّ واجب است.
(١۵۶٧) اگر بچه پیش از غروب بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنى شود در صورتى که سایر شرایط واجب شدن فطره را دارا باشد، باید زکات فطره را بدهد، و همچنین است اگر کافرى قبل از غروب شب عید فطر، مسلمان شود و یا بیهوشى به هوش آید.
(١۵۶٨) کسى که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهاى واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
(١۵۶٩) کافرى که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نیست، ولى مسلمانى که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود؛ باید زکات فطره را بدهد.
(١۵٧٠) اگر کسى بعد از غروب شب عید فطر بچه‌‌دار شود، یا کسى نان خور او حساب شود، واجب نیست فطره او را بدهد، اگر چه مستحب است فطره کسانى را که بعد از غروب، تا پیش از ظهر روز عید، نان خور او حساب مى‌‌شوند بدهد.
(١۵٧١) اگر انسان نان خور کسى باشد و پیش از غروب نان‌‌خور دیگرى شود، فطره او بر کسى که نان خور او شده واجب است، مثلا اگر دختر پیش از غروب به خانه شوهر رود، شوهرش باید فطره او را بدهد.
(١۵٧٢) کسى که دیگرى باید فطره اورا بدهد، واجب نیست فطره خود را بدهد.
(١۵٧٣) اگر فطره انسان بر کسى واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان واجب نمى‌‌شود.
(١۵٧۴) اگر کسى که فطره او بر دیگرى واجب است خودش فطره را بدهد، بنا بر احوط از کسى که فطره بر او واجب شده ساقط نمى‌‌شود، مگر این که با اذن مکلف و به قصد نیابت از او باشد، که کفایت آن بعید نیست.
(١۵٧۵) زنى که شوهرش مخارج او را نمى‌‌دهد، چنانچه نان خور دیگرى باشد، فطره‌‌اش بر او واجب است، و اگر نان خور دیگرى نیست، در صورتى که فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد، و اگر از روى شدت احتیاج شوهر، زن به او انفاق مى‌‌کند، فطره او نیز بر زن واجب است، ولى اگر شوهر با همین سختى فطره زن را بدهد ساقط شدن فطره از گردن زن خالى از وجه نیست.
(١۵٧۶) کسى که سید نیست نمى‌‌تواند به سید فطره بدهد و حتى اگر سیدى نان‌‌خور او باشد، نمى‌‌تواند فطره او را به سید دیگربدهد.
(١۵٧٧) فطره طفلى که از مادر یا دایه شیر مى‌‌خورد، بر کسى است که مخارج مادر یا دایه را مى‌‌دهد، ولى اگر مادر یا دایه مخارج رااز مال طفل برمى‌‌دارد، فطره طفل برکسى واجب نیست.
(١۵٧٨) انسان اگر چه مخارج افراد تحت تکفل خود را از مال حرام بدهد، باید فطره آنان را از مال حلال بدهد.
(١۵٧٩) اگر انسان کسى را اجیر نماید و شرط کند که مخارج او رابدهد در صورتى که به شرط خود عمل کند و اجیر نان خور او حساب شود، باید فطره او را هم بدهد.
(١۵٨٠) اگر کسى بعد از غروب شب عید فطر بمیرد، باید فطره او و افراد تحت تکفل او را از مال او بدهند، ولى اگر پیش از غروب بمیرد، واجب نیست فطره او و خانواده‌‌اش را از مال او بدهند.