احکام, احکام اجاره, صلح

شرايط استفاده از مال مورد اجاره

(١٧٣١) استفاده‌‌اى که مال را براى آن اجاره مى‌‌دهند سه شرط دارد:

١ ـ حلال باشد، بنا بر این اجاره دادن دکان براى شراب فروشى یا نگهدارى شراب، یا کرایه دادن حیوان براى حمل و نقل شراب، باطل است.

٢ ـ اگر چیزى را که اجاره مى‌‌دهند چند استفاده دارد، استفاده‌‌اى را که مستأجر باید از آن ببرد، معین نمایند، مثلا اگر حیوانى را که سوارى مى‌‌دهد و بار هم مى‌‌برد اجاره دهند، باید در موقع اجاره معین کنند که سوارى یا باربرى آن مال مستأجر است یا همه استفاده‌‌هاى آن، و اگر استفاده‌‌اى را معین نکردند و معلوم هم نباشد که بعضى استفاده‌‌هاى خاص را قصد کرده‌‌اند، همه استفاده‌‌ها جایز است.

٣ ـ مدت استفاده را معین نمایند، و اگر مدت معلوم نباشد ولى عمل را معین کنند، مثلا با خیاط قرار بگذارند که لباس معینى را به طور خاصى بدوزد،

کافى است.

(١٧٣٢) اگر ابتداى مدت اجاره را معین نکنند، ابتداى آن بعد از خواندن صیغه اجاره است.

(١٧٣٣) اگر خانه‌‌اى را مثلا یک ساله اجاره دهند و ابتداى آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند، بنابراظهر اجاره صحیح است، اگر چه هنگامى که صیغه مى‌‌خوانند، خانه در اجاره دیگرى باشد.

(١٧٣۴) اگر مدّت اجاره را معلوم نکند و بگوید، هروقت در خانه نشستى اجاره آن، ماهى ده تومان است، اجاره صحیح نیست، چون ابتدا و انتهاى اجاره معلوم نیست.

(١٧٣۵) اگر به مستأجر بگوید، خانه را یک ماهه به هزار تومان به تو اجاره دادم و بعد از آن هرقدر بنشینى اجاره آن به همین قیمت است، یا بگوید، خانه را ماهى هزار تومان به تو اجاره مى‌‌دهم و اول و آخر آن را معلوم نکند، ولى از قرائن معلوم باشد که ماه اول‌‌، همان ماه متصل به عقد اجاره است، بنا بر اظهر اجاره براى ماه اول صحیح است، امّا براى ماه‌‌هاى بعد صحیح نیست، مگر آن که در ضمن عقد اجاره ماه اول شرط کنند که اگر بیش از یک ماه در آنجا سکونت کرد، هر ماهى هزار تومان بدهد که در این صورت مشخص نکردن مدت اشکال ندارد، و همین طور است اگر مستأجر به صورت جعاله قرار بگذارد که اگر خانه را به من بدهى تا از آن استفاده کنم، ماهى هزار تومان به تو مى‌‌دهم، یا بر این امر صلح کنند، تا همان نتیجه اجاره حاصل شود، و اگر در مقابل عوض خاص، مثلاً هزار تومان، استفاده از منزل را براى طرف مقابل مباح کند صحیح است، ولى هر وقت بخواهد مى‌‌تواند مبلغ اجاره را تغییر دهد و یا درخواست تخلیه نماید.