احکام, احکام اموات, غسـل

غسل ميّت

(۴۵۵) واجب است میت را سه غسل بدهند‌‌: اول غُسل با آبى که به سِدر مخلوط باشد‌‌. دوم غُسل با آبى که به کافور مخلوط باشد‌‌. سوم غُسل با آب خالص‌‌؛ و مراعات این ترتیب لازم است و در صورت به هم خوردن ترتیب‌‌، از همان جا که به هم خورده اعاده کنند‌‌.

(۴۵۶) سدر و کافور باید به اندازه‌‌اى زیاد نباشد که آب را مضاف کند و به اندازه‌‌اى کم نباشد که عُرفاً نگویند سدر و کافور با آب مخلوط شده است‌‌.

(۴۵٧) اگر سدر و کافور یا یکى از اینها پیدا نشود، یا استعمال آن جایز نباشد، مثل آن که غصبى باشد، باید به جاى هر کدام که ممکن نیست بنابر احتیاط واجب میت را با آب خالص غسل بدهند؛ و اقوى در مکان غسل این است که باید مباح باشد.

(۴۵٨) کسى که میت را غسل مى‌‌دهد‌‌، باید مسلمان و دوازده امامى و عاقل باشد و مسائل غسل را هم بداند‌‌.

(۴۵٩) کسى که میت را غسل مى‌‌دهد‌‌، باید قصد قربت داشته باشد یعنى غسل را براى انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد‌‌؛ و اگر به همین نیت تا آخر غسل سوم باقى باشد کافى است و تجدید نیت لازم نیست‌‌، اگر چه احوط است‌‌.

(۴۶٠) غسل بچه مسلمان اگر چه از زنا باشد‌‌، بنا بر احتیاط‌‌، واجب است‌‌. و غسل‌‌، کفن‌‌، دفن کافر و اولاد او‌‌، جایز نیست‌‌. و کسى که از بچگى دیوانه بوده و به حال دیوانگى بالغ شده‌‌، چنانچه پدر و مادر او یا یکى از آنان مسلمان باشند‌‌، باید او را غسل داد و اگر هیچ کدام از آنان مسلمان نباشند‌‌، غسل دادن او جایز نیست‌‌.

(۴۶١) بچه سقط شده را‌‌، اگر چهار ماه یا بیشتر دارد‌‌، باید بنا بر احتیاط واجب غسل بدهند و اگر چهار ماه ندارد‌‌، باید در پارچه‌‌اى بپیچند و بدون غسل دفن کنند‌‌.

(۴۶٢) کسى که کشتن او به رجم یا قصاص و مانند اینها واجب شده است در صورتى که قبل از اجراى حُکم، غسل‌‌هاى سه‌‌گانه میت را به امر حاکم شرع یا بدون امر او انجام داده باشد، غُسل دادنش واجب نیست، اگر چه بعد از غُسل، از او حدث اصغر یا اکبر سر زده باشد.

(۴۶٣) اگر مرد، زن را و زن، مرد را در غیر موارد ضرورت غسل بدهد باطل است‌‌؛ ولى زن مى‌‌تواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم مى‌‌تواند زن خود را غسل دهد‌‌، و احتیاط مستحب در غسل زوجین‌‌، از زیر لباس است اگر چه احتیاط مستحب آن است که زن، شوهر خود و شوهر، زن خود را غسل ندهد‌‌.

(۴۶۴) مرد مى‌‌تواند در غیر حال ضرورت دختر بچه‌‌اى را که سن او از سه سال بیشتر نیست غسل دهد، زن هم مى‌‌تواند در غیر حال ضرورت پسر بچه‌‌اى را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.

(۴۶۵) اگر براى غسل دادن میتى که مرد است مرد پیدا نشود، زنانى که با او نسبت دارند و محرمند، مثل مادر و خواهر و عمه و خاله، یا به واسطه شیر خوردن با او محرم شده‌‌اند‌‌، بنا بر احوط باید از زیر لباس یا چیزى که بدن او را بپوشاند غسلش بدهند‌‌. و نیز اگر براى غسل میت زن‌‌، زن دیگرى نباشد‌‌، مردهایى که با او نسبت دارند و محرمند‌‌، یا به واسطه شیر خوردن با او محرم شده‌‌اند بعد از این که از سایر اولیاى میت خصوصاً شوهر او اجازه بگیرند‌‌، بنا بر احوط باید از زیر لباس او را غسل دهند‌‌.

(۴۶۶) اگر میت و کسى که او را غسل مى‌‌دهد هر دو مرد یا هر دو زن باشند، جایز است که غیر از عورت‌‌، جاهاى دیگر میت برهنه باشد‌‌.

(۴۶٧) نگاه کردن به عورت میت حرام است، و کسى که او راغسل مى‌‌دهد اگر نگاه کند معصیت کرده، ولى غسل باطل نمى‌‌شود.

(۴۶٨) اگر جایى از بدن میت نجس باشد، باید پیش از آن که آن جا را غسل بدهند، آب بکشند.

(۴۶٩) غسل میت مثل غسل جنابت است‌‌، و احتیاط مستحب آن است که تا غسل ترتیبى ممکن است‌‌، میت را غسل ارتماسى ندهند‌‌؛ و در صورت غسل ارتماسى باید آب قلیل نباشد‌‌.

(۴٧٠) کسى را که در حال حیض یا در حال جنابت مرده، لازم نیست غسل حیض یا غسل جنابت بدهند، بلکه همان غسل میت براى او کافى است ولى بنابر احتیاط موقع غسل دادن نیت غسل جنابت و یا حیض را نیز بنمایند.

(۴٧١) اگر آب پیدا نشود‌‌، یا استعمال آن مانعى داشته باشد باید بنا بر احتیاط واجب میت را سه تیمّم بدهند و تیمم اول را به قصد ما‌‌فى‌‌الذمّه انجام دهند‌‌. و اما اگر آب هست ولى فقط براى یک غسل کافى است مسأله دو صورت دارد‌‌:

اول: آن که آب طورى است که فقط در غُسل معینى قابل استفاده است‌‌.

دوم: آن که غُسل معین نیست‌‌.

اگر غسل معین است‌‌، مثل این که آب مخلوط با سدر یا کافور شده باشد‌‌، در این صورت آن آب را در غسل مربوط به خودش استفاده مى‌‌کنند و به جاى دو غسل دیگر میت را تیمم مى‌‌دهند و در این اعمال ترتیب معتبر در غسل میت را رعایت مى‌‌کنند‌‌.

اما اگر غسل معین نباشد مثل این که آب خالص است و سدر و کافور هم موجود است‌‌، بنا بر احوط در این صورت قدرى سدر با آب مخلوط مى‌‌کنند به طورى که مضاف نشود و با آن غسل اوّل را به قصد وظیفه فعلیه انجام مى‌‌دهند و سپس میت را بدل از دو غسل بعدى دو تیمم مى‌‌دهند‌‌.

(۴٧٢) اگر به علت نبودن آب‌‌، میت را تیمم دهند و بعد از آن آب پیدا شود‌‌، در صورتى که خوفى بر میت در تأخیر دفن نیست باید آن را غسل بدهند و حنوط و کفن کنند‌‌، و اگر نماز بر او خوانده‌‌اند بنا بر احوط دوباره بخوانند.

(۴٧٣) کسى که میت را تیمّم مى‌‌دهد بنا بر اظهر باید دست خود را به زمین زده و به صورت و پشت دست‌‌هاى میت بکشد به این ترتیب که در صورت امکان و نبودن مشکل، میت را باید بنشاند و پشت سر او قرار گرفته و او را تیمم بدهد‌‌؛ ولى احتیاط در این است که با دست خود میت نیز او را تیمم بدهند.