احکام, پوشاندن بدن در نماز, واجبات نماز

قيام (‌‌ايستادن‌‌)

(٧٨۶) قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام بنا بر ظاهر و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع مى‌‌گویند رکن است‌‌. ولى قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسى آن را از روى فراموشى ترک کند، نمازش صحیح است‌‌.

(٧٨٧) اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید اول بایستد و سپس به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد، به حال خمیدگى به رکوع برگردد، چون قیام متصل به رکوع را بجا نیاورده‌‌، نماز او باطل است‌‌.

(٧٨٨) موقعى که ایستاده، باید بدن را عمداً حرکت ندهد و به طرفى خم نشود و به جایى تکیه نکند ولى اگر از روى ناچارى باشد، یا در خم شدن براى رکوع پاها را حرکت دهد اشکال ندارد.

(٧٨٩) اگر موقعى که ایستاده، از روى فراموشى بدن را حرکت دهد، یا به طرفى خم شود، یا به جایى تکیه کند، اشکال ندارد ولى در قیامِ موقعِ گفتن تکبیرة‌‌الاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روى فراموشى هم باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.

(٧٩٠) احتیاط واجب آن است که در موقع ایستادن، هردو پا روى زمین باشد، ولى لازم نیست سنگینى بدن روى هردو پا باشد و اگر روى یک پا هم باشد اشکال ندارد. و اگر ایستادن صدق کرد و از روى فراموشى روى یک پا قرار گرفت نمازش باطل نیست، گرچه محل احتیاط است.

(٧٩١) کسى که مى‌‌تواند درست بایستد لازم است پاها را طورى گشاد نگذارد که به حال ایستادن معمولى نباشد ولى اگر بگویند ایستاده است و یا از روى فراموشى پاها رابیش از متعارف باز کرد نمازش باطل نمى‌‌شود‌‌، گرچه محل احتیاط است‌‌.

(٧٩٢) حرکت دادن دست و انگشتان در موقع خواندن حمد و سایر حالات اشکال ندارد‌‌.

(٧٩٣) اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود‌‌، باید بنشیند و اگر از نشستن هم‌‌، به همه اقسامش عاجز شود، باید بخوابد، ولى تا بدنش آرام نگرفته باید چیزى نخواند.

(٧٩۴) انسان تا مى‌‌تواند ایستاده نماز بخواند، نباید بنشیند مثلا کسى که در موقع ایستادن بدنش حرکت مى‌‌کند، یا مجبور است به چیزى تکیه دهد، یا بدنش را کج کند، یا خم شود، یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد، باید به هر طورى که مى‌‌تواند ایستاده نماز بخواند، ولى اگر به هیچ صورتى نتواند بایستد، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.

(٧٩۵) اگر کسى نمى‌‌تواند هم بایستد و هم رکوع و سجود را انجام دهد، بلکه یا باید بایستد و براى رکوع و سجود اشاره کند و یا بنشیند و رکوع و سجود را بدون اشاره انجام دهد، بنا بر اظهر باید صورت اول را اختیار کند.

(٧٩۶) انسان تا مى‌‌تواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید هرطور که مى‌‌تواند بنشیند و اگر به هیچ صورتى نمى‌‌تواند بنشیند‌‌، باید به پهلوى راست بخوابد‌‌، و اگر نمى‌‌تواند‌‌، بنا بر احوط به پهلوى چپ بخوابد‌‌؛ و اگر آن هم ممکن نیست‌‌، به پشت بخوابد به طورى که کف پاهاى او رو به قبله باشد و اگر آن هم ممکن نیست به هرصورتى که ممکن است نماز بخواند ولى تا حدّ امکان طورى باشد که نزدیکتر به نماز کسى که به طور عادى ایستاده نماز مى‌‌خواند باشد و گرنه باید نزدیکتر به نماز کسى که ایستاده نمى‌‌خواند، با رعایت مراتبى که گفته شد باشد.

(٧٩٧) کسى که نشسته نماز مى‌‌خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد، و رکوع را ایستاده به جا آورد، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند، باید رکوع را هم نشسته بجا آورد.

(٧٩٨) کسى که نشسته نماز مى‌‌خواند اگر در بین نماز بتواند بایستد، باید مقدارى را که مى‌‌تواند، ایستاده بخواند ولى تا بدنش آرام نگرفته، باید چیزى نخواند.

(٧٩٩) کسى که خوابیده نماز مى‌‌خواند، اگر در بین نماز بتواند بنشیند‌‌، باید مقدارى را که مى‌‌تواند، نشسته بخواند؛ و نیز اگر مى‌‌تواند بایستد، باید مقدارى را که مى‌‌تواند، ایستاده بخواند. ولى تا بدنش آرام نگرفته باید چیزى نخواند.

(٨٠٠) کسى که مى‌‌تواند بایستد اگر بترسد که به سبب ایستادن مریض شود یا ضررى به او برسد، مى‌‌تواند نشسته نماز بخواند و اگر از نشستن هم بترسد، مى‌‌تواند خوابیده نماز بخواند.