احکام, پوشاندن بدن در نماز, سجود, واجبات نماز

چيزهايى كه سجده بر آنها صحيح است

(٨٨۵) باید بر زمین و چیزهاى غیرخوراکى و پوشاکى که از زمین مى‌‌روید‌‌، سجده کرد و سجده بر چیزهاى خوراکى و پوشاکى صحیح نیست‌‌. و منظور از خوراکى‌‌، چیزهایى است که خام یا پخته آن عادتاً خورده مى‌‌شود، پس سجده بر گندم و جو و نخاله آنها که در ضمن خورده مى‌‌شود صحیح نیست، ولى سجده بر پوست برنج و خربزه و هندوانه و انار، حتى در حال اتصال مانعى ندارد، و همچنین سجده بر گیاهان دارویى که اختصاص به مریض دارد و به هیچ وجه از آن در حال سلامت استفاده نمى‌‌شود جایز است‌‌، و سجده بر تنباکو و مانند آن‌‌، که خوراکى نیست جایز است به خلاف مثل قهوه و چاى‌‌. و منظور از پوشاکى چیزى است که عادتاً پوشیده مى‌‌شود ولو بعد از ریسیدن و بافتن، مثل پنبه و کتان و کنف، ولى سجده بر برگ درختان و چوب‌‌ها و آنچه که از چوب ساخته مى‌‌شود و حصیر و بادبزن و امثال آن جایز است.

(٨٨۶) سجده کردن بر چیزهاى معدنى مانند طلا، نقره، عقیق و فیروزه و مرمر اصیل باطل است و اما سجده کردن بر سنگ‌‌هاى معدنى مانند سنگ مرمر معمولى و سنگ‌‌هاى سیاه بنا بر اظهر اشکال ندارد‌‌.

(٨٨٧) سجده بر چیزهایى که از زمین مى‌‌روید و خوراک حیوان است مثل علف و کاه صحیح است.

(٨٨٨) سجده بر گیاهى که خوردن آن در بعضى از شهرها معمول است در آن شهرها جایز نیست، و بنا بر احتیاط در شهرهاى دیگر نیز که خورده نمى‌‌شود، سجده نکنند و نیز سجده بر میوه نارس صحیح نیست.

(٨٨٩) بنا بر اظهر سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است، بلکه به گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلى و مانند آن هم مى‌‌شود سجده کرد.

(٨٩٠) اگر کاغذ را از چیزى که سجده برآن صحیح است مثلا از کاه ساخته باشند، مى‌‌شود بر آن سجده کرد و جواز سجده بر کاغذى که احتمال دارد از چیزهایى درست شده باشد که سجده بر آن جایز نیست‌‌، مورد تأمل است‌‌، لذا احتیاطاً سجده ننمایند‌‌.

(٨٩١) براى سجده، بهتر از هرچیز تربت حضرت سید الشهداء‌‌(علیه السلام) مى‌‌باشد، بعد از آن خاک است.

(٨٩٢) اگر چیزى که سجده بر آن صحیح است ندارد، یا اگر دارد به واسطه سرما یا گرماى زیاد و مانند اینها نمى‌‌تواند بر آن سجده کند، باید به لباسش که از کتان یا پنبه است، سجده کند وگرنه اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کند، و اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آن هم ممکن نباشد به چیز معدنى مانند انگشتر عقیق سجده نماید بنا بر اظهر، و اگر آن هم نشد، تا نزدیک زمین خم مى‌‌شود و یا این که با اشاره سر سجده مى‌‌نماید.

(٨٩٣) سجده بر گِل و خاک سستى که پیشانى روى آن آرام نمى‌‌گیرد، اگر بعد از آن که مقدارى فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

(٨٩۴) اگر در سجده اول، مهر به پیشانى بچسبد و بدون این که مهر را بردارد دوباره به سجده رود، اشکال ندارد اگر چه خلاف احتیاط است.

(٨٩۵) اگر در بین نماز چیزى که بر آن سجده مى‌‌کند گم شود و چیزى که سجده بر آن صحیح است نداشته باشد چنانچه وقت وسعت دارد، باید نماز را بشکند و اگر وقت تنگ است، باید به لباسش اگر از پنبه یا کتان است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز و اگر آن هم ممکن نیست بر پشت دست، و اگر آن هم نمى‌‌شود به چیز معدنى مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

(٨٩۶) هرگاه در حال سجده بفهمد پیشانى را بر چیزى گذاشته که سجده بر آن باطل است، اگر ممکن باشد باید پیشانى را از روى آن به روى چیزى که سجده بر آن صحیح است بکشد و اگر وقت تنگ است، به دستورى که در مسأله پیش گفته شد عمل کند.