راه ثابت شدن اول ماه

اول ماه به پنج طریق ثابت مى‌‌شود:

اول: خود انسان ماه را ببیند.

دوم: عده‌‌اى که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا مى‌‌شود، بگویند ماه را دیده‌‌ایم، و همچنین است هر چیز که به واسطه آن یقین پیدا شود؛ و ممکن است از این قبیل باشد، هنگامى که ماه جدید به صورت طوق دار مشاهده شود، یعنى علاوه بر نیم دایره هلال که کاملاً نورانى است‌‌، نیمه دیگر آن که تاریک است همراه با هاله‌‌اى از نور کم دیده شود، که چنین حالتى مى‌‌تواند نشانه این باشد که روز گذشته روز اول ماه بوده و فردا روز دوم است‌‌. همچنین اگر به دلیل دیده نشدن ماه در شب سى‌‌ام ماه گذشته بنا بر استصحاب حکم شود که آن روز، روز سى‌‌ام است، اما در شب سیزدهم ماه آینده، ماه به صورت بدر کامل دیده شود، که همین علامت‌‌، مى‌‌تواند نشانه این باشد که آن شب در واقع شب چهاردهم ماه است و ماه گذشته بیست و نه روز بوده است.

سوم: دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیده‌‌ایم یا این که یکى بگوید ماه را دیدم، و دیگرى بگوید سى روز قبل، ماه شعبان را دیدم، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل این که بگویند داخل دایره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمى‌‌شود.

چهارم: سى روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن، اول ماه رمضان ثابت مى‌‌شود و سى روز از اول رمضان بگذرد که به واسطه آن، اول ماه شوال ثابت مى‌‌شود.

پنجم: حاکم شرع حکم کند که اول ماه است بنا بر اظهر‌‌.

(١٣۶٩) اول ماه با پیشگویى منجّمین ثابت نمى‌‌شود، ولى اگر انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا کند، باید به آن عمل نماید‌‌.

(١٣٧٠) اگر اول ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگیرد. بعد ثابت شود که شب پیش ماه را دیده‌‌اند، باید روزه آن روز را قضا نماید.

(١٣٧١) اگر در شهرى ماه دیده شد در صورتى براى ساکنین شهر دیگر مفید است که یقین یا اطمینان بکنند اگر در آسمان یا زمین مانعى نبود در آنجا هم ماه دیده مى‌‌شد، چه در شرق باشد یا در غرب، ولى اگر به این مطلب یقین نداشته باشند نمى‌‌توانند به دیدن ماه در شهر دیگر اکتفا کنند‌‌.

(١٣٧٢) اول ماه به تلگراف ثابت نمى‌‌شود، مگر این که انسان بداند تلگراف از راهى بوده که شرعاً معتبر است، مثلا دو نفر شاهد عادل شهادت داده‌‌اند یا آنکه سبب اطمینان شود، اگر چه با ضمیمه نشانه‌‌ها و امارات دیگر باشد.

(١٣٧٣) روزى را که انسان نمى‌‌داند آخر رمضان است یا اول شوال، باید روزه بگیرد ولى اگر تا پیش از مغرب بفهمد که اول شوال است باید افطار کند‌‌.